تاریخ و فرهنگ

اظهارات بیشتری درباره طرفین گفتگوی جوانی با یک پیرمرد

48

 در روز کودتای۲۵مرداد۱۳۳۲ در روستایی از ترکمن صحرا 

خاطره ای از دوره جوانی زنده یاد خدای بردی آونیق بمناسبت ۶۴مین سالگرد کودتای ۲۸مرداد ۱۳۳۲ ، درواقع گفتگو و شیوه برخوردهای دونسل متفاوت ترکمنهای ایران دردومقطع زمانی متفاوت است. این خاطره وخاطراتی از این دست برای هرکس می تواند ازجنبه های مختلف قابل توجه باشد ولی بیگمان برای عموم هم مفید واقع خواهد بود.

پس از مشاهده رئآکسیاهای خوانندگان بدنبال انتشار “خاطره ای از دوره جوانی زنده یاد خدای بردی آونیق خوجانفسی” لازم دیدم درباره طرفین گفتگو وشخصیتهای زمانه ی آنها اخبار واطلاعات بیشتری را در دوبخش ارائه دهم.

 بخش یکم- درباره فعال جوان زمان کودتای مرداد۱۳۳۲  

مرحوم خدای بردی آونیق درشرایط دموکراتیک ناشی از برکناری رضا شاه ازجانب سه کشور متفق زمان جنگ دوم جهانی بعلت همکاری با حکومت فاشیستی “نازیها” درآلمان، تا کوتای ۲۸مرداد۱۳۳۲ درتشکیلات جوانان حزب توده فعال بوده و دوبار درتهران دوره آموزشهای حزبی را میگذراند وبدنبال کودتا دستگیر میشود. بعد از زندان درکرج دوره آموزش دهیاری را که بودجه اش توسط “اصل چهار ترومن” تامین می شده طی کرده تا انحلال وانتقال به اداره تعاون وامور روستا که بودجه اش را دولت ایران تامین میکند بکار دهیاری در روستاهای غرب ترکمنصحرا مشغول میگردد.

پس از سرنگونی نظام پهلوی مرحوم خدای بردی با کمیته انقلاب اسلامی که از ماه دوم سال ۱۳۵۸ به شورای شهر بندر ترکمن تبدیل شد همکاریهای فراوانی نمود. یکی از نمونه های قابل توجه آن همکاری با کمیته انقلاب اسلامی در رابطه با تهیه تومار درخواست اهالی برای نام جدید شهر وبردن آن بهمراه یک هیات به استانداری مازندران بود. تلاش خستگی ناپذیر او درگرفتن امضا از اهالی شهر و پیگیری اموراتی از این قبیل دربسیاری موارد برای مردم مفید وکارساز بود.

فکر میکنم یکی از کارهای خیرش در دوره باز نشستگی، موفقیت درراه اندازی انجمن روشندلان( ویا نابینایان) بندرترکمن و حومه درسال ۱۳۵۹برای افراد محروم از بینایی می باشد که بیشترشان قاری قرآن بودند. مرحوم با راه اندازی و به ثبت رساندن آن موفق شد درمحدوده ی بندرترکمن قطعه زمینی برای ایجاد خانه های نابینایان اختصاص یابد ونیز توانست امتیازاتی ازاین قبیل را برای خیلی از تهیدستان فراهم نماید.

زنده یاد خدای بردی درمطالعه نیز فعال بود. بویژه در رابطه با بعضی از مقوله های فلسفی وتئوری تشکیلات هرچه میدادیم با علاقمندی مطالعه وبا خلاقیت بحث و اظهار نظر می نمود. درگفتگو وبحث بر سر ایجاد تشکلی ازفعالین ترکمن در روز های پس از تظاهرات اربعین سال ۱۳۵۷ بطورفعال و موثر شرکت میکرد. او با طرح ضرورت تلاش در راه خنثی کردن آثار شوم فرهنگی استعمار از یکطرف وضرورت “به روز”شدنها بنا به مطالبه زمان ازطرف دیگر به تشکیل کانون فرهنگی و اجتماعی تاکید داشت.

جالب اینکه او مطالعه درباره ی ایندیویدوالیزم( فردگرایی) دربرابر کولکتیویزم( جمع گرایی) را که در بهبهان با شرکت در اجلاس “پان ایرانیست ها” شروع کرده بود پس ازقطع رابطه فعالین تشکل فرهنگی وسیاسی( بعلت مهاجرت) ادامه داده، برای شرکت در دیالوگ و دیسکوسیونها گاهی به کلاس آموزشی “پان ایرانیستها” ی درشهر استرآباد سابق( گرگان شده بدستور رضا شاه)میرفته است.

امیدوارم آقای فریدون دیه جی که درکامنت خود درنشریه “گفتمان ترکمنها” بطور تذکر آمیزی نوشتند: بعداز بسته شدن کانون…. خدای بردی آونیق با “انجمن اسلامی جوانان ترکمنصحرا” همکاری میکرد، متوجه دیدگاه او شده آن رویکرد را طبیعی بدانند.

برای کمک بدرک وکسب شناخت بیشتر او بمورد دیگری هم اشاره کنم : درماه دوم ۱۳۵۸ بنابه درخواست شورای شهر بندر ترکمن، کانون… سه نفر(احمد ، جوما ومن)را معرفی کرد. شورا درمسجدی تجمع ریش سفیدان و معتمدین شهر را ترتیب داد و رأی اعتماد گرفت. چند روز پس از آن “ستاد مرکزی شوراهای ترکمنصحرا ” درطبقه دوم ساختمان شهرداری “ستاد شورا های منطقه غرب ترکمنصحرا” را دایر کرد. بدنبال آن زنده یاد پرویز ایرانپور از شورای شهر استعفا داد وجوما هم خود را کنار کشید ولی بهمراه احمد ازکانون انشعاب کرده “جمعیت آزادیخواهان ترکمنصحرا” راه انداختند وبه حزب توده پیوستند. ولی هرگز به شورای شهر نیامد وبالاخره هم رفت تهران و ماندگارشد. ولی زنده یادان خدای بردی آونیق ومحمد توماج در ستاد منطقه ای مسئولیت بعهده گرفته فعال شدند. آن زمان خدای بردی آونیق با پیش کشیدن بحث ضرورت پرهیز از مطلق نگری ونقش مهم برقراری تناسب برای ایجاد تعادل درتوجه به خلقی( مردمی)های “ایدئولوژی محور” و “برنامه محور”، گفت: انشعابیون از کانون بطرف تشکلی ایدئولوژیک خواهند رفت وجوانان پیشگام هم از دم “ایدئولوژی محور” هستند ودر گنبد هم کانون را کنار زده تبدیل به نمایشگاه کردند و پیشگامیها همه کاره شدند. البته چند روز قبل از بحث درستاد منطقه ئی مسأله تغییر تابلوی “کانون فرهنگی و سیاسی خلق ترکمن-بندر ترکمن” به”جوانان پیشگام بندرترکمن” توسط مرکزیت پنج نفری آن اتفاق افتاده بود وما کانونی ها دفتر آنرا دریکی از اتاق های ساختمان آتش نشانی دایر کرده بودیم.%

ادامه دارد

یوسف کـُر ،  یکم شهریور۱۳۹۶-۲۳م اوت۲۰۱۷

در باره نویسنده / 

MS

مطالب مرتبط

اطلاعیه ها

  • 🛑 اطلاعیه مشترک شورای مدیریت گذار و شورای ملی تصمیم

    با ادای احترام به همه رزمندگان انقلاب پرشکوه “زن، زندگی، آزادی” که این چنین قهرمانانه و فداکارانه در سراسر ایران با نظام جنایت پیشه جمهوری اسلامی نبرد می کنند؛با گرامی داشت یاد عزیز جوانان و همه انسان هایی که در راه رهایی ایران و پاسداشت شأن و حرمت انسانی جان فدا کردند؛و با الهام از…

  • بیانیه ۳تشکل ترکمن صحرایی بمناسبت روز جهانی حقوق بشر ۲۰۲۲

    روز جهانی حقوق بشر نوید بخش دنیایی مبتنی بر آزادی و برابری     دهم دسامبر امسال هفتاد وچهارمین سالگرد روزجهانی حقوق بشر است. سند تاریخی منشور ویا اعلامیه جهانی حقوق بشر بمثابه یک عهد و پیمان بین‌المللی در روز دهم دسامبر سال ۱۹۴۸ به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد رسید. ازآن پس این روز بنام روز جهانی حقوق بشر درحافظه تاریخی بشریت برای همیشه…

  • نامه۵ سازمان زنان ملیتهای تحت ستم درایران به۹ سازمان بین المللی

    نامه پنج سازمان زنان ملیت‌های تحت ستم درایران به نه سازمان بین المللی، ازجمله امنستی اینترناسیونال ویونیسف… ازابراز همبستگی شما متشکریم، اما زمان اقدام فوری درایران فرا رسیده است! به: سازمان ملل، یونیسف، عفو بین الملل، سازمان بین المللی کار،ENNHRI  وهرکسی به مدافعان حقوق بشر درایران اهمیت می دهدموضوع :  ازابراز همبستگی شما متشکرم، اما زمان اقدام فوری برای…

  • به حمایت مقاومت کردستان به پیوندیم

    درحمایت از مقامت کردستان ایران به اعتصاب سراسری به پیوندیم تاریخ جنبش‌های سیاسی و اجتماعی ایران خیزش ها و انقلاب هایی را در دل خود جای داده که بنا به شرایط و ویژه گی ها ، بخشی از نواحی و اتنیک های ایران نقشی چشمگیر و تاثیر گذار در شکل گیری روند آن وقایع تاریخی…

  • فراخوان سه ائتلاف سیاسی به مناسبت چهلمین روز جمعه‌ی خونین زاهدان و همدردی با مردم خاش

    برای چهلمین روز جمعه‌ی خونین زاهدان و همدردی با مردم خاش پس از جمعه‌ی سیاه و خونین خاش در حالی به چھلمین روز جمعه‌ی سیاه و خونین زاھدان که در ھشتم مھرماه ١۴٠١ اتفاق افتاد نزدیک می‌شویم که رژیم سفاک جمهوری اسلامی جمعه‌ی خونین دیگری را در ١٣ آبان در شهرستان خاش رقم زد که…

  • اطلاعیه‌

    “کؤنگلۆنگ تاپان دۇست یۇلوندا، جان بِرگین”“جان ده در راه دوستی که دل آرامِ توست”“ماغتئمغولئ پئراغئ” همایش بزرگداشت ۲۸۹-مین سالگرد تولد شاعر بزرگ تورکمن، مختومقلی فراغی در “آق توقای”، با هماهنگی استانداری گلستان، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و شورای هماهنگی جمعیت‌ها و انجمن‌های ادبی-فرهنگی تورکمنصحرا برگزار می‌گردد. مکان:آق‌توقای- آرامگاهزمان:پنج‌شنبه ۲۹ اردیبهشت، مراسم رسمی…

  • اطلاعیه مشترک دو سازمان فرهنگی وسیاسی ونیز حقوق بشری ترکمن صحرا

    نه به جنگ، پیش بسوی صلح ، تفاهم وهمکاری هرچه گسترده تر جهانیان برای حقوق بشر، آزادی و دمکراسی  رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه، برای حل مسایل و مشکلاتی که روسیه در رابطه با اوکراین دارد، راه جنگ را پذیرفته در روز ۲۴فوریه ۲۰۲۲ فرمان اعزام قوای نظامی صادر نمود و دنیا را در وضعیت بیم وهراس…

  • اعتراض مدافعان حقوق بشر ترکمن صحرا بسازمان ملل

    اعتراض سازمان مدافعان حقوق بشر ترکمن صحرا   به برگزیدن جمهوری اسلامی ایران، به عضویت کمیسیون مقام زن در سازمان ملل اخیرا برخلاف انتظار جامعه مدنی جهانی بویژه جامعه مدنی ایران  در رسانه های سراسر جهان اعلام شد جمهوری اسلامی ایران، به عضویت کمیسیون مقام زن درسازمان ملل متحد برگزیده شده است. سوال سازمان  مدافعان حقوق بشر ترکمنصحرا  از مسئولین سازمان…

  • اطلاعیه ۳ائتلاف اتحادیه ای با عنوان موج دوم کرونا وحکومت ناپیدا

    کنگره ملیتهای ایران فدرال، شورای دموکراسی خواهان ایران، همبستگی برای آزادی وبرابری درایران موج دوم کرونا وحکومت ناپیدا ! همانگونه که از سوی پزشکان و دانشمندان پیشبینی می‌شد، موج دوم ویروس کرونا جهان را دربرگرفته و این بار به مراتب شدیدتر و وسیعتر جان انسانها را تهدید می‌کند. هنوز نه داروئی برای مداوای آن یافته اند…

  • درباره سایت

    در این وب سایت و در شبکه های اجتماعی , مدافعان حقوق بشر تورکمنصحرا به کمک شما عزیزان تلاش می کنیم تا صدای مردمی که از دیرباز مورد ظلم و ستم بوده و هستند رو به گوش جهانیان برسانیم.
    تمام افراد بشر آزاد زاده می شوند و از لحاظ حيثيت و کرامت و حقوق با هم برابرند. همگی دارای عقل و وجدان هستند و بايد با يکديگر با روحيه ای برادرانه رفتار کنند.

    Discover more from HRDTurkmenSahra

    Subscribe now to keep reading and get access to the full archive.

    Continue reading